Boekrecensie: Jan Tromp De Influisteraar
Hans Andersson en de wereld van de organisatieadviseur
Journalist Jan Tromp heeft een bijzonder boek gemaakt over de professionele carrière van Hans Andersson en de organisatieadviesprofessie. Het werk is uniek, omdat het leven en werken van een organisatieadviseur voor buitenstaanders toegankelijk en inzichtelijk wordt gemaakt. En dan is Hans Andersson natuurlijk niet de eerste de beste adviseur! Het werk van organisatieadviseurs is voor niet – ingewijden omgeven met geheimzinnigheid. Wat is haar/zijn bijdrage, hoe en welke invloed wordt uitgeoefend, is er sprake van een zesde macht?
Er wordt nogal eens negatief geschreven over organisatieadviseurs. Vooral journalisten hebben daar een handje van, is mijn beeld door de jaren heen. Het is daarom des temeer bijzonder dat journalist Jan Tromp de scribent is van deze biografie. Of is het ook een autobiografie? Want het boek is tot stand gekomen via gesprekken van Jan met Hans. Een oral history wordt dat genoemd. We volgen min of meer chronologisch de professionele carrière van Andersson. Die loopbaan begon kort na de afsluiting van zijn academische studie Organisatiekunde in de vroege zeventiger jaren van de vorige eeuw. Hans is zijn hele leven lang, tot op de dag van vandaag, organisatieadviseur. En een echt kind van zijn tijd. Dat maakt dit boek ook een tijdsdocument, een prachtige beschrijving van memorabele ontwikkelingen in het adviesvak zoals door Andersson beleefd.
Bijzonder is dat we niet alleen een carrière volgen, maar ook dat we meegetrokken worden in een aantal spraakmakende opdrachten van Andersson. Omdat het veelal opdrachten in het publieke domein betroffen, was het mogelijk om daar met veel openheid over te schrijven. Zo lezen wij over de unieke opdracht om een wet te maken (de Vreemdelingenwet) en wordt gepassioneerd gesproken over het rapport Politie in Verandering. En dan was Andersson vol betrokken in het bijzondere experiment om een adviesbureau volstrekt egalitair te organiseren. Allemaal een gelijke stem, allemaal rond één tafel. De Nederlands Organisatie Kring (NOK) heeft niet lang bestaan, maar was uniek en spraakmakend in het organisatieadvieswereldje en ver daarbuiten.
Topconsultants zijn vaak persoonlijkheden met een uitgesproken profiel. Daar is Hans Andersson zeker een goed voorbeeld van. Hij is een adviseur die niet alleen duidelijke vaktechnische opvattingen koestert, maar ook een maatschappelijke visie inbrengt. Hans inhuren betekende dat je als opdrachtgever voor de “full monty” moest gaan: je gaat met hem werken met alles erop en eraan! Daarbij is Andersson als persoonlijkheid en als professional tamelijk “aanwezig”. Iemand die zijn mening niet onder stoelen of banken steekt. Of de titel De Influisteraar daarom wel zo goed de lading van het functioneren van deze organisatieadviseur dekt, is wel een vraag voor mij. Het mag een appellerende titel zijn, wellicht ook commercieel goed gekozen, maar organisatieadviseurs fluisteren vaak helemaal niet en zijn transparant en openlijk in hun advisering. En ik denk zeker ook Andersson.
Auteur Tromp heeft zijn beschrijving van de beroepsmatige carrière van deze adviseur uitgebreid met compacte uitweidingen over relevante vakliteratuur en andere inspiratiebronnen. Hoewel voor de vakman veelal bekend materiaal, lijken mij de toevoegingen voor velen interessant. En ook zinnig om de bijzondere professie van de organisatieadvisering wat meer te kunnen doorgronden.
Het boek is vlot geschreven, het voordeel om een professionele schrijver aan het werk te zetten is volop geslaagd wat mij betreft. Qua doelgroep zou De Influisteraar een breed publiek moeten boeien. De ervaren adviseur, zeker diegene die vanuit een Nederlandse context het publieke domein dient, zal veel herkennen en haar/ zijn eigen ervaringen daarmee vergelijken. Voor leidinggevenden en professionals in organisaties geeft het boek een mooi voorbeeld van een geprofileerde invulling van het organisatieadvies beroep. De kwaliteit en de inhoudelijke passie die Hans Andersson ten toon spreidt, lijken heden ten dage wel een stuk dunner gezaaid! Voor mensen die aan het begin van hun carrière het organisatieadviesvak overwegen is het boek zeker een aanrader. Inclusief het advies van Andersson in de laatste zin van het boek: “Ik raad het iedereen in het vak aan, voor nu en voor de toekomst: maak je vrij!”
Rob Wagenaar
(Wagenaar werkt als organisatieadviseur, is een generatiegenoot van Andersson en voormalig voorzitter van de Orde van organisatiekundigen en – adviseurs, de Ooa)
